Menno Weij is werkzaam bij BDO Legal en is gespecialiseerd in de juridische aspecten van technologie. Denk hierbij aan: privacy, informatietechnologie, internet, cloud, sourcing & outsourcing, intellectuele eigendom en e-commerce. Technologische ontwikkelingen gaan hard.  We lezen elke dag over AI, machine learning en blockchain. Wet- en regelgeving lopen daar achteraan. Juristen hebben nog al eens de neiging dan “nee” te zeggen tegen de juridische gevolgen van nieuwe technologie. Wie herkent dit niet: “Nee, dat mag niet vanwege de AVG!”. Maar Menno ziet dit anders – hij omarmt technologie en kijkt vooral vanuit kansen en mogelijkheden. Menno neemt jullie daarom graag mee in zijn kijk op deze technologische ontwikkelingen en vertelt waarom er juridisch meer mogelijk is dan dat je wellicht zou denken.

Je zou spreken op de powercollege ICT als Succesfactor maar door corona ging het evenement in September niet door. Wat was de strekking van jouw presentatie en vanwaar die invalshoek? 
“De boodschap is ‘omarm technologie’. Het is er, en gaat nooit meer weg. Dus focus op de mogelijkheden en kansen die technologie biedt. Maar juristen hebben doorgaans de neiging om te wijzen op wat er niet kan. ik kijk liever naar wat er wél kan. Neem blockchain: hoe vaak lees je niet dat dit ‘niet mag vanwege de AVG’ (de privacywet die sinds 2018 geldt). Maar alsof je deze technologie nu even ‘bant’ uit onze maatschappij. Ik wilde dus graag het positieve verhaal vertellen achter technologische ontwikkelingen.“

Op de site van BDO is te lezen dat je  gespecialiseerd bent in de ‘juridische aspecten van technologie’. Wat bedoelen jullie daar precies mee? 
“Ik kijk met name naar de juridische aandachtspunten bij de bescherming en exploitatie van technologie. Technologie kan beschermd worden via het Intellectueel Eigendomsrecht. Dus punten als hoe doe je dat, wie is dan de eigenaar etc. De exploitatie ziet met name op contractenwerk en compliance, dat laatste is vooral privacy en e-commerce gerelateerd.”

Waarom heb je voor deze specialisatie gekozen?
“Tijdens mijn studie speelde de vraag of computers overeenkomsten konden sluiten. Dat fascineerde mij. Ik ben daar toen verder ingedoken met opdrachten en keuzevakken. Ik heb toen ook het ‘Intellectuele Eigendom’ vak erbij gedaan. Dit kwam overigens later pas op, ik zat eerst op het spoor van strafrecht.”

Je volgt ontwikkelingen op het gebied van Artificial Intelligence, Robotics, Data Analytics, Blockchain etc. op de voet. Zie je een rode draad door al deze technologie heen?
“Ja, absoluut. Het stelt het recht voor uitdagingen. Want die loopt altijd achter deze ontwikkelingen aan. Maar dat vind ik dus zo gaaf: dat je juridische creativiteit volledig tot bloei kan komen. En vanuit ‘wat kan er wel’. Niet altijd even makkelijk zeg ik eerlijk, maar wel zeer uitdagend dus. ‘Never a dull moment’.

Met betrekking tot deze technologie, zijn er zaken die ondernemers goed in de gaten moeten houden?
“Ja, ik denk aan een aantal punten. Vergeet niet de eigendom (IP) op je technologie te claimen. En hetzelfde geldt voor data (in de brede zin). Besteed je ontwikkeling uit, let dan ook op die IP eigendom. Let verder op je exposure richting klanten, je kunt in contracten daarin een goeie balans zoeken (dus niet onbeperkt aansprakelijk, maar ook niet nul). Regel ook je privacy-compliance. Je scoort punten (vertrouwen) als je kunt uitstralen dat andermans persoonsgegevens bij jou in goede handen zijn.”

Bij de komst van de AVG verscheen elke dag wel een artikel in het nieuws over privacy. Nu is dat minder het geval. Betekent het dat alle bedrijven nu alles op de rit hebben met betrekking tot privacy?
“Dat was ook veel achterstallig privacy-onderhoud, denk ik. Bovendien was er nog veel onduidelijk. Ongetwijfeld hebben veel bedrijven de basis nu wel op de rit staan, maar het echte privacy werk gaat nu pas beginnen als je het mij vraagt. Neem de zaak tegen Uber over een algoritme die ervoor kan zorgen dat je ontslagen wordt. Maar ook corona heeft ons veel geleerd over privacy. Denk aan de CoronaMelder app en het temperaturen van werknemers.”

Door corona werken veel werknemers vanaf huis. Zitten hier nog juridische haken en ogen aan voor bedrijven? 
“Zeker, als in de mens is de zwakste schakel. Thuis is beveiliging vaak (en begrijpelijk) wat minder op orde dan op de zaak.  Je ziet echt wel een toename met phishing en cybercrime. En vergeet dus niet dat je camera aanstaat als je zit te videobellen. Bij de inzet van digitale tools, speelt ook steeds weer die privacy-compliance, verlies dat ook niet uit het oog.” 

In een blog op het techplatform AG Connect geef je aan ‘‘geen regen aan schadevergoedingen om schade door hack.’’ Wat was de aanleiding van deze blog? 
“De zaak werd gebracht als nieuw en bijzonder de media. Bij nadere bestudering bleek dat wel mee te vallen. Ik vond het goed om het beeld in de media dus te nuanceren. Met betrekking tot schade door hacks, ik geloof niet in waterdichte beveiliging. We komen allemaal een keer aan de beurt. Ik denk aan twee aspecten: heb je een draaiboek liggen voor als het je gebeurt, en heb je een goeie verzekering die dergelijke gebeurtenissen dekt.”

Samen met een aantal partner heb je ‘VraagHugo’ opgericht. Kun je daar meer over vertellen? 
“Absoluut! We zijn het gestart vanuit, ‘waar ligt je toegevoegde waarde?’. Die ligt niet (meer) in standaardcontracten waarvan je klant denk, dat je die knipt en plakt. Zo zijn we op het idee gekomen dat klanten zelf dergelijke standaarddocumenten op maat moeten kunnen maken. Waardoor juristen de handen vrij hebben, voor daar waar hun toegevoegde waarde wel ligt. Inmiddels staat naast VraagHugo een tweede dienst; ‘Docbldr‘(doc builder).”

Bij BDO ben je verantwoordelijke voor tech gerelateerde cases zoals informatietechnologie, internet, cloud, e-commerce etc. Met VraagHugo heb je jouw kennis en kunde samengebracht in een technologische oplossing. Ben je eigenlijk niet gewoon liever een techie?
“Hahahahaha, wat een heerlijke vraag. Ik ben van huis uit denk ik toch echt gewoon jurist, en denk dat ik dat altijd zal blijven. Ik haal energie uit klanten kunnen helpen. Maar ben wel altijd bezig met wat technologie voor mij en voor m’n klant kan betekenen. Dus een ‘techie-jurist’ zeg maar.”